Bu 2020 yn flwyddyn eithriadol ym mhob agwedd o fywyd, gan gynnwys y celfyddydau. Wnai ddim athronyddu yma – llenwais 3 dyddiadur eleni i gymharu â’r 1 llyfr lloffion arferol, a gewch chi dalu am fynediad i’r perlau hynny.
Fel y gwelwch o gynnwys y blog, sgwennais ryseitiau di-ri eleni a chael hwyl ar y coginio a’r cwarantinis ar Instagram. Ond parhau yn ddi-dor wnaeth fy adolygiadau ffilm eleni, wrth ddarlledu o fy soffa, ar radio a theledu. Dwi’n dal i ryfeddu at hynny a dweud y gwir, ac yn ddiolchgar dros ben.
Oherwydd tra y caewyd y sinemau yn ail hanner mis Mawrth, parhau wnaeth y galw aruthrol am gynhrchiadau ffilm i gynnig adloniant, digrifwch, dihangfa a chysur mewn cyfnod o bryder mawr. Trwy gyfuniad o ragluniaeth ac amseru, roedd y gwasanaethau ffrydio yn arod amdanom, gyda Netflix yn arbennig yn tra-arglwyddiaethu’r farchnad, ynghyd â Disney+ Apple TV ac Amazon Prime i enwi dim ond rhai.
Ond yn gyffredinol, ystyriwyd 2020 yn ‘write-off’ gan y diwydiant; yn 2019, gwnaeth y sinema ym Mhrydain elw o £1.25 biliwn, ond dim ond elw o £360 miliwn a grewyd yn 2020.
Yng Nghymru, caewyd y sinemau yn ystod mis Mawrth, gan ail-agor erbyn canol mis Awst. Ond erbyn mis Medi – oherwydd diffyg niferoedd y ffilmiau mawrion – penderfynodd cadwyn fawr Cineworld gau tan 2021, gan ddylanwadu ar gwtogi amserlenni Odeon a Vue. Erbyn diwedd y flwyddyn yng Nghymru, dim ond y sinemau bach anibynnol oedd ar agor, yn ddibynnol ar glasuron a llond llaw yn unig o ffilmiau newydd. Yna caewyd y rheiny hefyd o Ragfyr y 6ed ymlaen, mewn ymateb i’r canllawiau Covid-19 diweddaraf.
Ond un o straeon mwya’r flwyddyn ym myd y sinema oedd penderfyniad Warner Bros i fwrw mlaen gyda rhyddhau ffilm wyddonias fawr Christopher Nolan, Tenet, ganol mis Awst, a hynny am amryw resymau; yn bennaf i adennill rhywfaint o’r gyllideb anferthol, i roi hwb i’r diwydiant a dangos arweiniad. Ond roedd hefed yn arbrawf, i ddarganfod faint o awch oedd ymysg y gynulleidfa i weld blocbyster ar y sgrin fawr mewn pandemig.
Do, fe gymerwyd gambl, ond bu’n fethiant yn ariannol, ac er yn weledol anhygoel, roedd y stori’n rhy gymhleth o lawer (y peth olaf roedd unrhywun ei angen mewn blwyddyn mor ddyrys). Gwelwyd hefyd ambell ffilm arall – Unhinged gyda Russell Crowe, a Saint Maud gyda’r Gymraes Morfydd Clarke. Ond er i mi a nifer o bobol eraill werthfawrgi ymdrechion sinemau i gynnig gofod saff a glan i gynulleidfaoedd, roedd y stiwdios mawrion yn gyndyn iawn o ryddhau eu ffimiau mawrion mewn sinemau gweigion.
Ymhsg y lansiadau ffilm a ohiriwyd (fwy nag unwaith yn achos rhai) oedd y dilyniant iasoer A Quiet Place II, cynhyrchiad Marvel Black Widow, ffilm wyddonias Dune, ac er mawr embaras yn dilyn y broliant mawr, y 25ain ffilm James Bond, No Time To Die. Yn wir, serch eironi’r teitl, teg yw dweud mai’r eicon o Sais a roddodd y kibosh ar obeithion y sinema yn 2020.
Ond serch hyn oll, gwelais 50 o ffilmiau ‘newydd’ eleni… 25 ohonynt yn y sinema, a 25 ar-lein. Ac o ran y detholiad ar-lein , gwelwyd cymysgedd o ran safon – fel yn y sinema, mewn blwyddyn arferol, a dweud y gwir. Ond yn dilyn penderfyniad Disney + i ryddhau Mulan ar-lein yn unig, agorodd hynny’r llifddorau i stiwdios eraill wneud yr un fath, gan olygu bydd pob ffilm Warner Brothers yn 2021 (yn America o leiaf) yn cael eu rhyddhau ar wasanaeth HBO Max ar yr un diwrnod ag yn yn y sinema. Afraid dweud, mae goblygiadau hynny yn anferthol i’r sinemau…
O’m rhan i, des i arfer efo’r arlwy ar-lein, sy’n debygol o barhau, i raddau helaeth, o hyn ymlaen. Ond roedd hi’n wych cael dychwelyd i’r sinema 7 gwaith o fis Awst ymlaen, gan gynnwys un trip bach olaf, annisgwyl a gwefreiddiol ddiwedd y flwyddyn, fel y gwelwch yn y man. Oedd, roedd yn brofiad rhyfedd, ond braf a glan a saff, ac yn fwy na dim roedd yn gadarnhad nad oes modd cymharu’r ‘profiad’ o wefr y sinema gyda rhyw hanner gwylio ffilm diddrwg-didda ar-lein. Yn syml felly, pan fydd y sinemau ar agor, ewch yn llu heb bryderu – bydd yn brofiad arbennig, i’w sawru.
Felly nid y ‘deg uchaf’ arferol sydd gen i ar eich cyfer, yn achos gwobrau Cookies eleni. Dyma restr o’r holl ffilmiau a welais yn 2020 – ac fy marn cyffredinol am bob un. Gan obeithio y bydd fy adolygiadau o help i chi benderfynu pa ffilmie yr hoffech eu gwylio yn ystod y clo mawr diweddara – dwi’n gwbod y bu gwylio pob un (wel, bron) o help yn 2020!
1. Little Women (U)
Dwi’n gwbod i mi farnu hon yn ffilm orau 2019, ond yn dechnegol fe wyliais y ffilm ar Ionawr y 1af 2020, felly ‘ya boo sucks’ i’r haters. Mae’n addasiad ysgubol o nofel glasurol Louisa May Alcott, gyda chast ensemble bendigedig. Mae Soirse Ronan fel arian byw wrth bortreadu’r arwres eofn Jo March, ac mae cyfarwyddo Greta Gerwig yn ysbrydoledig. Rhybudd; nes i feichio crio tra’n gwylio hwn tro cyntaf, gan olygu i’m chwaer feddwl mod i di colli’r plot yn llwyr. Dwi di gwylio’r ffilm deirgwaith erbyn hyn (ddwywaith yn y sinema!), clasur o addasiad, ar gyfer yr oesoedd.
2. The Gentlemen (18)
Guy Ritchie yma yn dychwelyd i’w wreiddiau ‘Lock Stock and Smoking Barrlels’ a hynny yn bur lwyddiannus, a pherfformiadau gwyliadwy iawn gan Hugh Grant, o bawb, a Matthew McConaughey. Mae’r iaith yn aflan, fel y byddech yn disgwyl mewn ffilm gangster gan Guy Ritchie, felly pwyll pia hi wrth gyd-wylio ag aelodau bregus y teulu!
3. Bombshell (15)
Ro’n i newydd ddarllen Catch and Kill gan Ronan Farrow yn geg-agored, am holl droseddau Harvey Weinstein, pan welais i’r ddrama berthnasol hon sy’n cynnig platfform wych i dair actores, Charlize Theron, Nicole Kidman, a Margot Robbie. Mae’r dair yn chwarae newyddiadurwragedd yng nghorfforaeth Rupert Murdoch, Fox News, sy’n dioddef dan y bos llyffantaidd, Roger Ailes (John Lithgow, sy’n erchyll o dda), ac yn uno i ddial arno. Yn achos Charlize Theron, dyma un o’i pherfformiadau rhyfeddol – diolch i’r gwaith colur a gwallt, a sicrhaodd Oscars i Kazu Hiro, Vivian Baker ac Anne Morgan – mae hi’n eich darlbwyllo chi’n llwyr mai hi yw’r seren go-iawn Megyn Kelly.
4. Jo Jo Rabbit (12)
Ffilm ryfel ryfeddol, gan y sgwennwr-gyfarwyddwr Taika Waititi o Seland Newydd, sy’n cyflwyno’r Ail Ryfel Byd o berspectif plentyn yn Awstria, Jojo Betzler (Roman Griffin Davis) sy’n llawn chwilfrydedd, dychymyg a direidi. Mae’r cast cyfan yn ysblennydd, gan gynnwys Sam Rockwell a Scarlett Johanssen, a hyd yn oed Taika Waititi ei hun fel Adolf Hitler (dim sbwylwyr gen i yma, jyst coeliwch chi fi – mae’n gweithio). Caiff ddifrifoldeb yr hanes ei danlinellu gan yr elfennau digrif; mae hwn yn ffilm ryfel angenrheidiol i bobol ifanc, ynghyd â’u rhieni. Trysor pur annisgwyl.
5. Richard Jewell (15)
Stori wych a ffilm wyliadwy dros ben gan y seren-gyfarwyddwr Clint Eastwood, am hanes dyn cyffredin sy’n stopio trychineb rhag digwydd cyn cael ei gyhuddo ar gam o fod yn derfysgwr. Perfformiad ffantastig gan Paul Walter Hauser sy’n chwarae’r swyddog diogelwch dros ei bwysau sy’n darganfod bom yn ystod gemau Olymapidd Atlanta 1996, ond sy’n ffeindio ei hun yn byw hunllef Kafka-aidd oherwydd llygredd yr FBI. Mae Kathy Bates hefyd yn wych fel ei fam, a ceir cadarnhad pellach mai Sam Rockwell yw un o fy hoff actorion (gwyliwch Moon, Choke Galaxy Quest a Jojo Rabbit i’w weld ar ei orau), wrth iddo bortreadu’r cyfreithiwr cyffredin sy’n ymgyrchuachub ei gam.
6. 1917 (15)
Y nesaf peth at brofiad theatr ymdrochol yn y sinema – ro’n i ar flaen fy sedd, yn chwys i gyd, yn gwylio cyrch ‘amhosib’ y ddau filwr arwrol am ddwy awr gyfan. Mae cyfarwyddo Sam Mendes, a gwaith camera Roger Deakins, yn ysgubol – dyma oedd ‘profiad’ sinematig y flwyddyn.
7. The Two Popes (12)
Drama ddyniaethol gan wasanaeth ffrydio Netflix am ddau Bab gwrthgyferbyniol, a pherfformiadau rhyfeddol gan ddau Gymro. Bu’n bleser gwylio Anthony Hopkins a Jonathan Pryce yn cyd-actio mewn ffilm sy’n codi’r llen ar fyd cuddiedig a phwerus y Ddinas Fatican.
8. A Beautiful Day in the Neighborhood (PG)
Er mai Tom Hanks sy’n serennu fel Mr Rogers (Geoffrey o Rainbow, neu Martin Geraint yr Unol Daleithiau), stori cymeriad Mattthew Rhys yw’r ffilm yn y bôn, sef newyddiadurwr gyda chylchgrawn Esquire o’r enw Lloyd Vogel. Ac am berfformiad hyfryd ganddo mewn drama fach annwyl am fywyd teulu a maddeuant, sy’n ein hatgoffa ni mai plant ydyn ni gyd o hyd.
9. Uncut Gems (15)
Doeddwn i erioed wedi ystyried llwyddiant Adam Sandler yn unrhywbeth ond dirgelwch cyn gwylio’r ffilm Netflix hon yng nghanolfan Chapter. Mae’r diddanwr yn cynnig perfformiad ei yrfa fe yr hustler pathetig Howard Ratner, mewn ras yn erbyn y cloc i ad-dalu dyled yn Diamond District ynys Manhattan. Sicrhewch fod ganddoch botel o Stop ’n Grow wrth law wrth wylio hwn, neu bydd ewinedd eich bysedd yn shitrwns.
10. Parasite (15)
Syrpreis mwya’r flwyddyn: drama am deulu dosbarth gweithiol y Kims o Dde Korea sy’n cychwyn fel comedi dychanol sy’n troi’n raddol yn hunllef iasoer, cyn gorffen wrth dorri’ch calon . Roedd yn haeddu clod aruthrol yr Oscars eleni, diolch i gyfarwyddo cynnil Bong Joon-ho a gwaith actio ensemble ar ei orau.
11. Dolittle (PG)
Ddim cynddrwg â’r disgwyl a dweud y gwir! Sioe un-dyn i bob pwrpas i arddangos doniau Robert Downey Junior, wrth iddo gynnig fersiwn o’r milfeddyg sy’n gallu siarad ag anifeiliaid mewn acen Gymreig (ac er nad yw hwnnw’ n berffaith, mae ymhell o’ch taro’n erchyll) ar ffurf yr anarchydd o Gymro (a hen-hen ewyrth i mi, o Bontypridd) Dr William Price. Mae’n bosib mai dylanwad ei gyd-actor Michael Sheen sydd yn gyfrifol am hyn. Er, efallai byddai’n well ganddo anghofio’r CGI-fest hwn.
12. Mr Jones (15)
Ffilm fechan, ond stori werthfawr am arwr o Gymro; James Norton (dreamy Prince Andrei yn War & Peace) sy’n portreadu’r newyddiadurwr o Gymro (o’r Bari) Gareth Jones, a deithiodd i’r Undeb Sofietaidd i ddatguddio hil-laddiad yn Iwcrain yn ystod y 1930au. Unwaith eto, mae’r acen yn darbwyllo, ac mae’r thema yn un oesol, am frwydro yn erbyn awdurdod i ddatgelu’r gwir.
13. Greed (15)
Comedi dychanol am gymeriad sy’n seiliedig ar Syr Philip Green, a bortreadwyd yn effeithiol iawn gan Steve Coogan. Ffilm anwastad mewn gwironedd, sy’n cynnwys neges bwysig (er braidd yn bregethwrol yn y cyd-destun hwn) am anghyfiawnderau diwydiant di-enaid ffasiwn cyflym. Ond wrth edrych yn ôl ar y cynhhrchiad hwn, roedd nifer o’i themau yn rhagweld sgil-effeithiau argyfwng bydol Covid-19. Cyfraniad gwerthfawr, os nad yn gwbl lwyddiannus, gan y sgwennwr-gyfarwyddwr Michael Winterbottom.
14. The Personal History of David Copperfield (15)
Corwynt annisgwyl o gynhyrchiad hynod hoffus, diolch i benderfyniad Armando Ianucci i gastio’n ‘lliwddall’. Golygai hynny mai Dev Patel sy’n chwarae arwr clasurol Charles Dickens, ar y cyd â chast o wynebau mwy ‘adnabyddus’ (gwyn), mewn ffilm sy’n herio’ch disgwyliadau am beth yw ‘ffilm gyfnod’. A serch presenoldeb Tilda Swinton, Hugh Laurie ac eraill, y Gymraes Morfydd Clark sy’n dwyn y ffilm dan drwynau pawb mewn perfformiad dwbl fel Mam, a chariad, David Copperfield. Dyma ffilm sy’n gafael yn dynn yn eich calon, ac yn chwythu’ch pen, gan mor ddyfeisgar yw hi.
15. Emma (U)
Serch y ffaith nad oedd mor ddyfeisgar â’r addasiad Clueless gan Amy Heckerling, mae’r fersiwn hyfryd hwn o nofel boblogaidd Jane Austen yn eich hudo o’r cychwyn cyntaf. Os wnaethoch chi, fel fi, fwynhau drama gwyddbwyll The Queen’s Gambit ar Netflix eleni, dyma gyfle i wylio’r un actores, Ana Taylor-Joy, yn portreadu’r Emma ddireidus wrth iddi fela ym mywydau carwriaethol pawb o’i chwmpas, cyn dysgu gwers hynod werthfawr ei hun. Gwisgoedd to-die-for yn ogystal, er gwybz.
16. Dark Waters (12)
Os fwynheoch chi Erin Brokovich 20 mlynedd yn ôl, byddwch chi wrth eich bodd gyda’r ddrama ddirgelwch afaelgar hon sy’n datgelu’r tywyllwch wrth galon un o gorfforaethau mwya’r byd. Mark Ruffalo sy’n chwarae’r cyfreithiwr sy’n ymgyrchu ar ran cymuned dan warchae yn West Virginia yn erbyn cwmni DuPont, ac mae’r her sy’n gwynebu’i gymeriad yn aruthrol. Wnewch chi fyth wisgo leggings Lycra, na ffriô wyau â phadell Teflon ar ôl darganfod y cefndir a’r sgil-effeithiau dychrynllyd. Ffilm arswyd go-iawn gan Todd Haynes.
17. Onward (U)
Cartŵn Disney Pixar am ddau frawd sy’n galaru am eu tad mewn byd lle mae hud wedi hen fynd i angof. Chris Pratt a Tom Holland sy’n lleisio cymeriadau gwahanol iawn Ian a Barley. Mae’r ddau’n byw mewn dinas llawn cymeriadau hud a lledrith sydd wedi’n llethu gan dechnoleg cyfoes. Aiff y ddau ar antur chwedlonol i wneud yn iawn am gam o’r gorffennol, ac i ddysgu dweud ffarwel cyn symud ‘ymlaen’. Er fod Onward ymhell o fod yn glasur, ceir ynddi rannau dirdynnol. Ond mae ffilmiau fel Up, Inside Out a Frozen yn rhagori arni, yn fy marn i.
18. The True History of the Kelly Gang (18)
Dyma un o’r ffilmiau mwyaf cignoeth i mi eu gwylio eleni – gwledd i’r llygaid, a sôn am berfformiad trydanol gan George Mackay (seren 1917), fel arwr chwedlonol cefn gwlad Awstralia, Ned Kelly. Campwaith celfyddydol sy’n deffro pob synnwyr, gan y cyfarwyddwr Justin Kurtzel – cofiwch yr enw. Nid ffilm bopcorn, ond drama narcotig o hypnotig.
19. Misbehaviour (12)
Rhys Ifans yw’r prif reswm i wylio ffilm Keira Knightley, sy’n rhannu hanes na wyddwn i ddim amdano cyn ei gwylio. Mae’r comedi dychanol yn dathlu digwyddiadau anarchaidd adeg cystadleuaeth Miss World 1970, wrth i fudiad rhyddid merched herio agweddau hen ffasiwn cymdeithas, gan gynnwys sylfaenydd y gystadleuaeth, a bortreadir gan Rhys Ifans. Mewn rhan fechan mae’r Cymro yn croesi Peter Cook â Basil Fawlty – ac fel yn achos Spike yn Notting Hill, mae’n dwyn y sioe. Yn anffodus, rhyddhawyd y ffilm hon yn ystod wythnos cyhoeddiad y clo mawr, felly fe gollodd hi’r cyfle i ddenu cynulleidfa sinema, a dyma’r ffilm gyntaf i mi ei gwylio ar-lein eleni. Rhowch gyfle iddi – comedi dadlennol, hawdd i’w gwylio.
20. Trolls: World Tour (U)
Y dilyniant i’r hit anfethol i blant o 2016 efo lleisiau Anna Kendrick a Justin Timberlake unwaith eto yn llawn heliwm. Trwy gyfrwng cerddoriaeth y tro hwn, darganfuodd y corrachod amryliw am lwythi gwahanol o trolls, a bod dathlu amrywiaeth yn hollbwysig er mwyn cynnal cydbwysedd. Neges hynod ragweledol, ag ystyried fod chwyldro Black Lives Matter ar y gorwel, ond penderfyniad chwyldroadol hefyd gan stiwdios Universal – dyma oedd ffilm ‘fawr’ gynta’r flwyddyn i gael ei rhyddhau ar lein, a hynny ar wasanaerh tansgrifio Amazon Prime. Safon y ffilm? Roedd plant bychain wrth eu boddau. Say no more!
21. The Invisible Man (18)
Ffilm arswyd effeithiol â thro annisgwyl yn y gynffon; addasiad cyfoes o chwedl glasurol HG Wells o 1897. Yn hytrach na stori wyddonias schlocky, cyflwynwyd astudiaeth glostraffobig o achos cyfoes o ‘gaslighting’ wrth i ferch ddeallus (Elisabeth Moss, Mad Men a The Handmaid’s Tale) fethu a darbwyllo’i chymdeithas o’i chwmpas fod ei chariad breintiedig, carismataidd, yn ddihiryn llwyr. Ag ystyried i’r Unol Daleithiau a Phrydain ‘Fawr’ gael eu gaslightio gan Donald Trump a Boris Johnson eleni, dyma addasiad amserol, ac unwaith eto, yn lwyddiant cynnar yn ystod yr argyfwng i Amazon Prime.
22. Birds of Prey (and the Fantabulous Emancipation of One Harley Quinn) (18)
Woah!!! Roedd Margot Robbie yn anhygoel fel yr wrth-arwres Harley Quinn yn nilyniant ffantastig o ffeminyddol Suicide Squad. Cyfranodd Robbie galon a chutzpah i’w gwrth-arwres cartwnaidd, gan ffurfio cymdeithas cadarn o’i chwmpas. Cyfarwyddo clyfar, llawn asbri gan Cathy Yan.
23. Mulan (12)
Cyfarwyddrwaig arall oedd yn gyfrifol am epig mwyaf stiwdios Disney eleni, a teg yw dweud i Niki Caro greu argraff enfawr gyda’i haddasiad go-iawn hithau o gartŵn Mulan. Mae’r chwedl Tseineaidd am ferch ym myd dynion yn orlawn o negeseuon cyfoes, gyda Liu Yifei yn argyhoeddi’n llwyr fel y milwr dan gochl, a’r set-pieces llawn cyffro yn creu argraff fawr . Yr unig wendid yn fy marn i oedd na chawsom werthfawrogi’r weledigaeth epig yn ddigonol; dyma ffilm a gynhyrchwyd yn benodol ar gyfer y sgrin fawr, a hoffwn fod wedi gallu sawru’r wefr honno’n fawr.
24. Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga (12)
OMB. Nes i’m disgwyl cael fy nghyffwrdd i’r byw eleni gan gomedi am gystadleuaeth cawslyd yr Eurovision gan y diddanwr Will Ferrell. Ond dyna ni, 2020: ‘it is what it is’. Diolch i sgript difyr a pherfformiadau didwyll gan Ferrell a Rachel McAdams, cyflwynwyd stori ‘underdog’ berffaith oedd yn gweddu â natur y gystadleuaeth. Ac wrth ganoli’r stori fach syml yng Ngwlad yr Iâ llwyddwyd i barchu diwylliant leiafrifol, a dathlu’r cysylltiad o falchder cenedlaethol mewn blwyddyn lle ailddarganfuon ni gyd rinweddau ein milltir sgwâr. Dwi’n eich herio chi gyd i wylio’r arwyddgan ‘Husavik: My Hometown’ ar Youtube heb lenwi’ch llygaid â dagrau o lawenydd a’ch calonau â chariad pur. Mwynhewch! 😘
25. Becoming (PG)
Llwyddiant anferthol arall i Netflix – dyma’r ffilm ddogfen a ddilynodd Michelle Obama wrth iddi hyrwyddo ei blocbyster o hunan-gofiant, Becoming yn 2019. Wrth wylio trychineb Covid-19 yr UDA a thristhau wrth arweinyddiaeth dieflig Donald Trump, roedd cael ein hatgoffa o urddas yr Obamas fel canfod llyn yn yr anialwch. Roedd stori Michelle yn agoriad llygaid, ac ar adegau yn cyffwrdd i’r byw. Ond doedd dim dianc rhag y ffaith mai’r peiriant PR oedd ar waith – doedd dim lle yn y ffilm am eiliad o feirniadaeth. Siomedig iawn. Rhaid cael cydbwysedd er mwyn ennyn hygrededd.
26. Rockfield: The Studio on the Farm (15)
Ydw i wedi clywed am hanes Rockfield o’r blaen? Wel do, mae’r stiwdios yn Sir Fynwy yn chwedlonol. A diolch i archif BBC Cymru a Harlech TV – heb sôn am natur hawddgar a ffilmiadwy y perchnogion – prin fod na stiwdio bach cefn-gwlad yn unman arall yn y byd wedi cael cymaint o sylw dros y blynyddoedd. Ond fel yn achos unrhyw ffilm ddogfen am Fleetwood Mac, y Beatles, neu sîn Laurel Canyon ar Sky Arts / BBC 4, bydden i’n hapus i ail-wylio’r ‘stori’ hon hyd syrffed. Mae gen i, fel cymaint o fanatics eraill, archwaeth enfawr am ychwanegiad newydd i ganon nostalgaidd byd cerddoriaeth boblogaidd yr 20fed Ganrif. Diolch i elfennau gwreiddiol o animeiddio ac ‘access’ hael i enwau bychain a mawrion, cynigodd y gyfarwyddwraig Hannah Berryman dro cartrefol ar y stiwdio adnabyddus, a lwyddodd i bwysleisio taw’r elfen honno – a’r ysbryd o ryddid creadigol – a arweiniodd at ddegau o anthemau chwedlonol. Hyfryd!
27. The Old Guard (15)
Hmmm… un o ffilmiau newydd Netflix eleni, gyda Charlize Theron yn chwarae arwres cyn-hanesyddol, yn arwain tîm o anfeidrolion cudd i achub y byd mewn cyfres o leoliadau rhyngwladol. Cyfunwch Highlander a Bond, ond ddim cystal ag Atomic Blonde. Atomic Bland? Ffilm ddiddrwg-didda i wylio ar y soffa.
28. Extraction (18)
Ffilm ‘gyffro’ ryngwladol arall ag enw mawr yn chwarae’r prif gymeriad; Chris Hemsworth (Thor) yw’r milwr masnachol Tyler Rake, sy’n achub bachgen wedi’i herwgipio mewn ras yn erbyn amser yn ninas Dhaka, Bangladesh. Serch gwleidyddiaeth doji’r plot, roedd hon yn ffilm Netflix annisgwyl o gyffrous – dwi’n cofio meddwl wrth wylio adre y baswn i di mwynhau gwylio’r stori lawn tensiwn â bocs o bopcorn yn y sinema.
29. Fatal Affair (12)
Woooo boy… roedd hwn yn gyfnod crafu gwaelod y gasgen braidd wrth chwilota am ffilm newydd yn ystod mis Gorffennaf. Ailbobiad cawslyd Netflix o Fatal Attraction, â thro cyfoes yn y gynffon (sbwyliwr; Omar Epps sy’n chwarae rhan Glenn Close tro ma).
30. Unhinged (18)
Pan ail-agorodd un sinema yng Nghymru ym mis Gorffennaf, es i yno (i Showcase, Nantgarw) fel cath i gythraul. Roedd y profiad o fyned y sinema yn ddigon rhyfedd ynddo’i hun, a dim ond fi a theulu lleol oedd yn y gynulleidfa. Efallai mewn cyfnod mwy diniwed bydde’r ffilm anibynnol hon wedi cael ei rhyddhau heb lawer o ffwdan ‘yn syth i fideo’. Ond diolch i bresenoldeb Russell Crowe, mewn thriller road-rage llawn tensiwn, roedd Unhinged jyst y peth i gynnig gwefr i’r synhwyrau, a bach o gatharsis – a chwistrelliad o adrenalin – ar ganol pandemig.
31. Love, Wedding, Repeat (15)
Rhaid bod gwres yr haf di helpu, achos nes i wir fwynhau’r rom-com priodasol hwn. Yn addasiad o ffilm Eidaleg, mae’n dilyn ymdrechion cymeriad Sam Claiflin( i ganfod cariad â merch ei freuddwydion. Os fwynheoch chi gymeriad Hugh Grant yn Four Weddings and a Funeral byddwch chi wrth eich bodd ag elfennau ffarsaidd y comedi hwn.
32. Spenser Confidential (18)
Iaics… sôn am ddyddiau cŵn yr haf, er – yn draddodiadol wrth gwrs – dyma gyfnod y ‘blocbysters’ mawreddog. Unwaith eto, roedd y dewis ar Netflix yn ddigon tlodaidd tra’n aros am Tenet yng nghanol mis Awst. Fel yn achos Adam Sandler, mae gan Mark Wahlberg gytundeb mawr gyda Netflix, ac mae hon yn argoeli i fod yn y ffilm gyntaf o gyfres am dditectif preifat yn Boston. Ges i siom ar yr ochr orau a dweud y gwir, ond teg dweud na fydden i wedi mentro i’w weld yn y sinema.
33. How to Build a Girl (15)
Ffilm fawr fydde wedi cael ‘splash’ a sylw mawr yn y sinema, ond a ryddhawyd yn syth i Amazon Prime. Addasiad llwyddiannus o hunangofiant (a maniffesto ffeminyddol) y newyddiadurwraig Caitlin Moran, gyda’r Los Angeleno Beanie Feldstein yn wych fel y ferch o Wolverhampton (mae ei hacen yn arbennig o dda). Mae’n ffilm annwyl a chwerwfelys am ferch ar ei phrifiant yn yr 80au-90au, ac mae’r castio’n arbennig o dda. Werth ei gwylio i fwynhau Paddy Considine fel tad cymeriad ‘Johanna’ ac Alfie Allen fel breuddwyd o Gymro.
34. Tenet (12)
Wel, serch yr holl hype a’r disgwyliadau mawrion, Tenet oedd fflop (anochel) y pandemig. Ond dwi’n wirioneddol falch i mi ei weld yn y sinema – roedd y stafell yn Cineworld mor llawn ag a ganiatawyd, i gyd-fynd â’r canllawiau Covid. Ac yn weledol, wel sôn am brofiad oedd yn wledd i’r llygaid, a diolch byth am gerddoriaeth Ludwig Göransson. Ond y stori… y stori… gyfeillion, y stori. Not a scooby. Dim blydi clem. Serch y cast sylweddol, dyma ffilm James Bond heb y gigls… a strwythur amhosib i’w ddisgrifio. Efallai y byddai’r plot cydamserol wedi gweithio mewn blwyddyn arferol, ond eleni, pan oedd ein pennau eisioes wedi’u chwalu’n rhacs, roedd angen gradd doethuriaeth mewn ffiseg damcaniaethol. Plis, read the room, Christopher Nolan!
35. Enola Holmes (12)
Dwi’n cofio joio’r ffilm antur hon i blant a phobol ifanc. Dyma dro cyfoes ar stori ddirgelwch Sherlock Holmes (Henry Cavill), wrth i’w chwaer fach Enola arwain y gad yn yr helfa am eu mam, sy’n ddafad golledig. Mae na gymaint mwy na hynny, gan gynnwys ymdrechion kick-ass y Suffragettes i sicrhau’r bleidlais i ferched. Creodd Millie Bobby Brown o Stranger Things argraff fawr fel arwres eofn – y cyntaf o gyfres o ffilmiau Enola, gobeithio, ar Netflix.
36. The Broken Hearts Gallery (15)
Nol a ni i wylio rom-com diddrwg-didda ar Amazon Prime, ac roedd hwn yn well na’r disgwyl a dweud y gwir. Diolch yn bennaf i’r actores o Awstralia Geraldine Viswanathan fel merch gyfoes yn Efrog Newydd. Y gimic yw tueddid ei chymeriad i gadw popeth gan ei chyn-gariadon a’i phenderfyniad i agor oriel sy’n troi’n fecca i bawb yn y ddinas sy’n dioddef o dor-calon enbyd. Yn naturiol, ceir cymhlethdodau carwriaethol pellach, ond mae’r sgript slic a chlyfar yn gofalu nad yw’r ffilm yn troi’n felysgybolfa.
37. Saint Maud (18)
Wow. Ffilm arswyd hollol wahanol i ffilmiau eraill y flwyddyn, ac eto’n gwbl gydnaws i natur loerig 2020. Roedd Morfydd Clark yn ysgubol fel nyrs dan bwysau afiechyd meddwl, ac wrth iddi glosio at glaf gyda chanser terfynnol mae ei byd yn chwalu’n deilchion. Ceir hefyd elfennau uwchnaturiol, a chyfeiriadau defosiynol, heb sôn am lond trol o hiwmor tywyll. Bu’n flwyddyn, yn naturiol, pan ganmolwyd nyrsys i’r entrychion, ond beth os oes angen gofal dwys ar ambell ‘angel’? Ar ben popeth, cafwyd cadarnhad mai iaith y nefoedd yw’r Gymraeg. Dyma gampwaith artistig, sy’n gadael ei ôl ar y gwyliwr ac yn hudo a herio bob yn ail.
38. On the Rocks (12)
Ohhhh, dyma oedd un o fy hoff brofiadau sinematig eleni. Es i â’m chwaer i sinema Everyman ym Mae Caerdydd ar nos Fawrth gwlyb a gwyntog yn ystod mis Hydref, mewn cyfnod o ennui pandemig go-iawn. Roedd y lle bron yn wag, yn berffaith saff a glan, a’r wasnaeth a’r cyffyrddiadau Art Deco yn hyfryd o foethus – bu’n sbel faith ers mwynhau noson mor hyfryd a ‘normal’. A’r ffilm? Jyst y tonic, caper ysgafn yn Efrog Newydd, a thrac sain ffantastic gan Phoenix. Os da chi’n caru ffilmiau Sofia Coppola byddwch chi wrth eich bodd gyda’i ffilm diweddaraf, sy’n archwilio perthynas mam dan bwysau â’i thad direidus. Fel yn Lost in Translation, mae Bill Murray yn hoffus iawn yn hwn, gyferbyn â’r actores wych Rashida Jones (o’r gyfres comedi Parks and Recreation).
39.Hey Dugee (U)
Pum penod o’r cartŵn i blant, a ddangoswyd yn sinema Vue ym mis Hydref, felly es i i’r un dangosiad â fy chwaer a’i phlantos, o bellter. Roedd fy nwy nith, Cadi a Greta, wrth eu boddau. Rhowch i mi ddangosiadau di-ri o Frozen unrhywbryd, ac o leia roedd hwn yn newid o Pepa!
40. The Witches (PG)
Addasiad newydd o nofel Roald Dahl, gydag Anne Hathaway yn serennu fel yr uwch-wrach ddychrynllyd. Trawsblanwyd y stori o Loegr i Alabama y tr hwn, a hynny yn bur llwyddiannus. Ond yn bersonol, roedd yn well gen i addasiad tywyllach Nicaolas Roeg – does dim modd rhagori ar berfformiad Angelica Huston. Gallwch wylio’r ddwy ffilm ar Amazon Prime.
41. Rebecca (12)
Serch y ‘slatad’ gan feirniaid eraill, ces i gryn hwyl ar addasiad ffilm newydd o ddirgelwch llenyddol Daphne DuMaurier, a ryddhawyd ar Netflix. Fel yn achos The Invisible Man, uwcholeuwyd themau oesol, fel obsesiwn, cariad tocsig a ‘gasleitio’, mewn ffilm am gysgod y wraig gyntaf dros berthynas. Er mai Lily James sy’n serennu, mae’n werth ei weld am bortread Kristin Scott Thomas o’r ‘howscipar’ sinistr Mrs Danvers. Ceir bach o flerwch erbyn y diwedd, ond ar y cyfan dyma gynhyrchiad llawn urddas, ac mae’r cyfarwyddo celfyddydol yn ardderchog.
42. Tylluan Wen (1997)
Yn rhyfeddol efallai i rai, dyma oedd y tro cyntaf erioed i mi wylio addasiad ffilm y diweddar Angharad Jones o’i nofel arobryn ei hun Tylluan Wen. Gan na astudiais i’r nofel ar gyfer fy arholiadau TGAU na Lefel A, doeddwn i chwaith ddim yn gyfarwydd o gwbl â’r stori. Ond gan fod y ffilm ar gael i’w gwylio ar S4Clic, ges i gyfle i’w gwerthfawrogi, a mwynhau’n arw. Ceir elfen o’r naratif sy’n ddiweddariad o stori Blodeuwedd, ond yn bennaf mae’n ffilm am ddialedd. Yn fwy na dim mae’n gyfle i sawru perfformiad ffantastig gan y gantores Siân James, wrthi iddi gael y gorau ar John Ogwen, dychryn gwragedd bro Ffestiniog a phortreadu hen gnawes go iawn. Clasur cyfoes Cymraeg. ‘Saint Maud’ cyn oedd Maud yn bod!
43. The Kid Detective (15)
Ffilm newydd eleni, a phofiad gwych arall yn sinema Everyman lawr y Bae. Gosh, am trît oedd y fath brofiad erbyn mis Tachwedd, a film noir o’r hen ysgol yn ogystal. Os y’ chi’n caru’r clasur Hollywood Chinatown gan Robert Towne, fe wewch chi werthfawrogi’r tro cyfoes hwn ar stori go debyg. Adam Brody (The O.C.) sy’n chwarae dyn a fu’n seren yn blentyn, yn datrys pob math o ddirgelion yn ei arddegau. Ond mae’r ‘Hardy Boy’ hwn yn ffigwr pathetig fel oedolyn, cyn y caiff gomisiwn i ddatrys llofruddiaeth ddiweddar iawn. Serch y comedi cwyrci hamddenol mae’r diweddglo’n eich gadael yn gegrwth. Mae’r olygfa olaf un yn eich gadael yn syn… ond yn cydymdeimlo’n llwyr â’r prif gymeriad.
44. Gwed ar y Sêr (1975)
Trysor arall o archif S4C a’r tro cyntaf i mi wylio’r clasur arswyd. Rhaid codi nghap i’r cyfarwyddwr Wil Aaron; mae’r tensiwn, a’r cyffro, a’r hiwmor yn wych, heb sôn am y cameos o selebs y Saithdegau. Stori sy’n driw i Gymru a’r Gymraeg, werth ei weld os am ffilm i’w fwynhau.
45. A Christmas Carol
Dyma’r ffilm olaf i mi ei sawru yn y sinema yng Nghymru eleni, addsiad arall o stori oesol Charles Dickens. Ond y tro hwn, plethwyd dawns, cerdd, dylunio a chelf, yn absenoleb y cyfryngau hynny ar lwyfannau eleni. Ro’n i’n llawn ysbryd yr wŷl ar ôl gwylio hwn, ac onid dyna holl bwrpas ffilm o’r fath? Clywsom leisiau Sian Phillips a Carey Mulligan ynghyd a Martin Freeman a Simon Russell Beale.
46. The Christmas Chronicles 2 (PG)
Oedd wir angen dilyniant i hit Nadolig enfawr Netflix o 2017? ‘Nagoedd’ wrth gwrs yw’r ateb, ond dyw Hollywood ddim yn gyfarwydd â’r wireb ‘less is more’. Dychwelyd i’r sgrîn fach wnaeth Kurt Russell fel Siôn Corn, a’r tro ma fe ddaeth â Goldie Hawn yn ei sach fel Mrs Claus. Gwaetha’r modd, nid sgriptiwr Overboard oedd yn gyfrofol am eu geiriau, ond dychwelyd fel cyfarwyddwr wnaeth Chris Columbus gan olygu i’r stori gynnwys digon o deyrngedau i glasuron nostalgaidd fel Gremlins, Santa Claus the Movie a Home Alone. Sori i swnio fel Grinch, ac i fod yn deg roedd cafwyd llinnnyn storïol effeithiol am aduniad uwchnaturiol rhwng tad a merch. Ond ar y cyfan roedd hwn yn llawer rhy nir ac fel profiad roedd fel gorddosio ar ‘Christmas Cookies’, ac er fy hoffter o ffilmie Dolig (a cookies, yn amlwg) dwi byth yn ymateb yn ffafriol i ‘sugar shock’.
47. Klaus (PG)
Nawrte, ma chi ffilm Nadolig teimladwy a hudolus – cartŵn yn wir a ryddhawyd y llynedd, ond a ennillodd y wobr BAFTA am y ffilm animieiddiedig orau yn 2020. Dyma hefyd y cartŵn Netflix cyntaf i ennill enwebiad Oscar, a wir i chi, dwi’n eich berio chi i wylio Klaus heb gael eich cyffwrdd i’r byw. Yn syml, mae’n archwilio stori gefndirol Siôn Corn yng ngogledd Norwy, ger Pegwn y Gogledd. Ac fel yn achos Eurovision Song Contest; The Story of Fire Saga, mae’n parchu diwylliant lleiafrifol, Ond ceir hefyd cast gwych o leisiau a sgript hynod ffraeth, a chymeriadau o gig a gwaed. Er fod hiwmor yn ganolog, mae galar yn un thema, a ceir arwyddgan bwerus dros ben. Wedi i chi wrando ar ‘Husavik (My Hometown) ar Youtube, cliciwch ar Invisible gan Zara Larsson. Mae’n pwysleisio prif neges y ffilm fod elfennau gorau bywyd, fel caredigrwydd a chariad, yn anweledig.
48. Sol
Dwy ffilm fer a ddarlledwyd ar S4C dros Nadolig – y cyntaf, Sol, yn gydgynhyrchiad rhwng S4C, RTE Iwerddon a BBC Alba, yn rhannu hanes bachgen yn galaru am ei Nain. Fe’i ddarlledwyd ar Alban Arthan – diwrnod byrra’r flwyddyn – gyda’r neges o ail-ganfod y goleuni ym mywyd Sol bach yn asio â naws cyffredinol 2020.
49. Robin Goch
Llai na hanner awr o hyd oedd Sol, ond mewn rhai ffyrdd roedd ffilm hyd yn oed byrrach Robin Goch hyd yn oed yn fwy pwerus. Mewn llai na 4 munud, llwyddodd animeiddio hyfryd Lleucu Non a cherddoriaeth Casi Wyn i gyfleu stori o golled ac adnewyddiad. Ac er mai ailddarllediad oedd hwn o 2019, roedd ei neges o yn hyd yn oed yn fwy iasol a phernasol eleni. Mae modd ail-wylio’r ddwy ffilm fer ar S4Clic.
50. Wonderwoman 1984 (12)
Sôn am anrheg Nadolig cynnar, a phur annisgwyl o dan yr amgylchiadau. Gyda sinemau Cymru ar gau ers tro, gwelais hwn mewn sinema yng Nghaerfaddon, gan gyd-fynd â’r canllawiau gan fy mod yn adolygydd ffilm wrth fy ngwaith, ac roedd modd teithio o Gaerdydd ar y pryd i ardal Tier 2 yn Lloegr. O fewn deuddydd newidiodd y sefyllfa unwaith eto, gan olygu nad yw fawr neb ym Mhrydain wedi gweld y blocbyster, sydd – mewn gair – yn fendigedig. Dyma ddilyniant rhagorol i lwyddiant aruthrol Patti Jenkins, gyda Gal Gadot yn dychwelyd i’r sgrîn fel yr Amazonian o arwres anhygoel. Ro’n i mor hapus wrth weld y cyntaf nol yn 2017, ac wedi blwyddyn mor anodd mae neges y dilyniant yn rhodd ac yn ddathliad amserol. Fe wnaeth yr olygfa agoriadol, o fath o Olympics eithafol i ferched fy ngadael mewn pêr-lesmair llwyr. Mae’r stori a ddilynir, a osodwyd yn 1984, yn cynnig hwyl nostalgaidd a chyffro di-ben-draw, a’r ffwlbri ffilm uwch-arwyr arferol. Gelyn Diana Prince y tro ma yw ffigwr tebyg i Donald Trump, a chwareir gan Pedro Pascal (Narcos, Game of Thrones), ar ffurf megalomaniac ffôl. Ond nid dim ond dathlu cryfder corfforol Wonderwoman wnaiff y ffilm y tro hwn, ond ei chryfder mewnol yn ogystal. Mae rhannau o’r ffilm yn ddirdynnol tu hwnt, ac fe ddweda i ragor pan gaiff pawb ei gweld yn 2021. Blwyddyn Newydd Dda! x
Lowri Haf Cooke 