Cyn ffarwelio ag eleni, seibiant i bwyso a mesur cyfraniad ffiilmiau a chyfresi poblogaidd 2021. Yn ystod blwyddyn arall o bandemig (a gychwynodd â chyfnod clo estynedig), mawr oedd fy niolch eleni am gyfleon i ddianc i fyd dychymyg Ffilm a Theledu…
Ffilm
Yn gyntaf, ffilm, sef cyfrwng celfyddydol sydd wedi ffynnu er gwaethaf heriau a rhwystredigaethau’r pandemig. Fel adolygydd ffilm (ar raglenni BBC Cymru ac S4C) teg dweud mod i’n gwylio mwy o ffilmiau na’r person cyffredin, gan gynnwys y da, y di-ddrwg-di-dda a’r hyll. Rydw i hefyd, dwi’n tybio, yn anarferol erbyn hyn, fel un sy’n gwylio cymaint o gynhrchiadau yn y sinema ag yr ydw i’n ffrydio ar-lein.
Ystyriwch o ddifri pryd aethoch chi i’r sinema y tro dwetha, pan fo gwasanaethau Netflix, Amazon Prime, Disney Plus (ymysg eraill) i’w gwylio’n hwylus o gyfforddusrwydd eich soffa. O holi eraill yn ddiweddar, dwi’n synhwyro mai ffilm James Bond, No Time To Die, oedd y ffilm gyntaf i sbarduno nifer i ddychwelyd i’r sinema am y tro cyntaf ers mis Mawrth 2020.
Wel, wedi gwirio fy nyddiadur, llyfrau nodiadau, adolygiadau Twitter a straeon Insta, dwi’n reit sicr i mi wylio 65 o ffilmiau newydd yn 2021. Roedd 3 ohonynt o Gymru – La Cha Cha, Dream Horse a The Toll – a dwi’n edrych ymlaen i weld ffilm arswyd Gwledd / The Feast yn 2022.
Sawrais nifer o ffilmiau yn hanner cynta’r flwyddyn, gan gynnwys dwy ffilm i serennu Carey Mulligan – sef drama hanesyddol The Dig (Netflix) gyda Ralph Fiennes, a’r ffilm brotest ymfflamychol Promising Young Woman (Amazon Prime).
Creodd Rosamund Pike hefyd argraff yn ffilm arswydus I Care A Lot (Amazon Prime) am ffurf cyfoes a chyfrwys o dwyll ariannol sydd ar gynnydd erbyn hyn. Dwlais ar nifer o’r ffilmiau i hawlio enwebiadau a gwobrau Oscar – Minari, Soul, The Trial of the Chicago Seven a My Octopus Teacher yn eu plith.
O ran perfformiadau, roedd Anthony Hopkins yn ysgubol yn The Father, gan bendant haeddu ei (ail) Oscar am yr Actor Gorau.
Roedd Rhys Ifans hefyd yn rhagorol fel y dihiryn Rasputin yn antur ysbïo The King’s Man; cynhyrchiad cwbl echrydus, ond ewch i weld Rhys am yr awr gyntaf, fel Rwsiad gor-rywiol sy’n casau Saeson â chas perffaith, ac sy’n llyfu pawb o’i gwmpas. ‘Wel… ag a liciwch fi’, yn wir!
Ond teg dweud bod fy rhestr 10 uchaf (a naddwyd o restr gychwynnol o 20) yn llawn ffilmiau o’r chwe mis dwethaf. Dwn i ddim sut ydych chi’n teimlo ar hyn o bryd, ond mae pwer y cof yn pylu mewn pandemig di-ddiwedd, o’m profiad i.
Cyn datgelu’r deg uchaf, gair olaf i ddau dwrci; i bawb oedd yn disgwyl dilyniant o’r un safon â Twin Town, roedd La Cha Cha yn ‘brosiect pandemig’ aflwyddiannus, a dweud y lleiaf. Ond ag ystyried i gyffuriau chwarae rhan yn y stori honco, efallai mai gwell fyddai gwerthfawrogi’r ffilm dan ddylanwad madarch hudol wedi’u ffrio. A serch yr hype a’r cast sylweddol (a phresenoldeb Adam Driver, sy’n ffefryn mawr gen i) roedd saga glitzy The House of Gucci yn annisgwyl o ddiflas ac (fel nifer o ffilmiau cyfoes) yn llawer rhy hir.
1. The Power of the Dog (Netflix)
Ffilm Western wefreiddiol gan y gyfarwyddwraig Jane Campion; mae Benedict Cumberbatch ar dân fel cowboi cynddeiriog mewn thriller gafaelgar o fri. Gwyliwch hon cyn y gwobrau Oscars!
2. C’mon C’mon (Sinema)
Joaquin Phoenix yn hyfryd fel ewythr cariadus mewn ffilm ddu a gwyn hudolus; dathliad gwahanol iawn i’r arfer o deulu cyfoes.
3. Another Round (Amazon Prime)
Astudiaeth o gyfeillgarwch ac effaith alcohol ar gymdeithas, mewn comedi tywyll gan Thomas Vintenberg o Ddenmarc. Perfformiad eofn a didwyll gan Mads Mikkelsen mewn ffilm sydd, yn sylfaenol, yn dathlu bywyd.
4. Respect (Amazon Prime)
Teyrnged trydanol ac ymdriniaeth ysbrydol o hanes y gantores Aretha Franklin. Ar adegau, mae’r seren Jennifer Hudson yn rhagori ar lais y ‘Queen of Soul’ ei hun; fel ddywedodd y Diva cyn iddi hi farw – ‘she’ll win an Oscar for portraying me’. Cawn weld!
5. No Time To Die (Sky Movies, Amazon Prime)
Ffarwel a hanner gan Daniel Craig – dagrau annisgwyl o’r dechrau i’r diwedd. Mewn un gair? Bondigedig!
6. The Last Duel (Amazon Prime)
Ffilm orau Ridley Scott eleni (cymaint gwell na House of Gucci). Cynhyrchaid hynod amserol, er wedi’i osod yn yr Oesoedd Canol – drama oesol am driongl serch gwenwynig. Mae Jodie Comer yn dwyn y ffilm dan drwynau’r sêr gwrywaidd, Matt Damon ac Adam Driver.
7. Summer of Soul (… or When the Revolution Could Not Be Televised) (Apple TV)
Dathliad o rym cerddoriaeth wrth annog chwyldro ac uno cymdeithas. Dyma drysor o ffilm ddogfen am ŵyl gwahanol i Woodstock a gynhaliwyd yn Efrog Newydd 1969. Perfformiadau pwerus, archif anhygoel a chyfweliadau grymus – cwbl amhosib ei wylio heb ddawnsio yn eich sedd.
8. Nomadland (Disney Plus)
Ffilm eithriadol o hardd a thrist a hapus, sy’n dangos y ddynoliaeth ar ei orau mewn amgylchiadau eithriadol. Tirluniau ysgubol, straeon hynod bersonol, a pherfformiad ffantastig a naturiolaidd gan Frances McDormand. Dyma berl o ffilm delynegol gan Cloe Zhao.
9. Palm Springs (Amazon Prime)
Teyrnged ffres a ffraeth i glasur o rom-com; un o berlau mwyaf annisgwyl Amazon Prime. Mae’r cemeg rhwng Andy Samberg a Cristin Milioti yn tasgu oddi ar y sgrîn, a mond calon o garreg fyddai’n digio at y defnydd o Cloudbursting gan Kate Bush.
10. West Side Story (Sinema)
Addasiad campus Steven Spielberg o un o glasuron yr Ugeinfed Ganrif. Mae’r cast cyfan yn rhagorol, y coreograffi’n gyhyrog, fel gornes baffio llawn chwys a hormonau. Mae’r anthemau eiconig yn eich cludo nol i’r eiliad o syrthio dros eich pen a’ch clustiau mewn cariad.
Teledu
Beth wnaen ni gyd heb gyfresi teledu bocs-set i loddesta arnynt yn awchus ar hyd y pandemig? Gormod o bwdin dagith hi mae nhw’n dweud wrtha i, ond i nifer (gan gynnwys y rheiny sy’n dal i hunan-ynysu gyda Covid 19) bu’r cyfrwng hwn wir yn achubiaeth pur.
Mewn cyfnod mor dyngedfennol, mae na rywbeth hynod bersonol am argymhellion gaiff eu rhannu ag eraill, fel prescripsiwn gan feddyg, ar y cyfryngau cymdeithasol. Digon gwir, mae ambell gyfres fel bwydlen flasu 20 cwrs mewn bwyty safon seren Michelin. Ond weithie, ry’ chi mond eisie brathiad, neu switsen, gwerth llai na hanner awr o hiwmor, yn gysur cyfarwydd, neu hen ffefryn, ar derfyn ddydd.
Dwi ddim am restru campweithiau oes aur ‘prestige tv’ yr 20 mlynedd dwetha, nag ail-ymweld â’r cyfesi hynny wnaeth fy niddanu yn 2020 (helo Normal People, Devs a Tiger King i enwi ond tri) ; digon yw dethol deg uchaf eleni (wnaeth fy mhlesio i yn bersonol). Oes, mae rhai o’ch hoff gyfresi chi yn gwbl absennol. #sorrynotsorry . Mae na reswm hefyd paham nad yw cyfresi fel Line of Duty nac Yr Amgueddfa yn bresennol ar y rhestr derfynnol: wedi wythnosau o fuddsoddi mewn cymeriadau a straeon gafaelgar, ces fy siomi gan benodau olaf siomedig, gwaetha’r modd.
Garantîd gaiff y rhestr (gronolegol) hon ei beirniadu yn fwy na’r un. Bring it on! Dwi wir yn croesawu pob tip ac argymhelliad. A plis dywedwch wrtha i os yw Squid Game wir werth yr heip. A beth am Emily in Paris a Ted Lassoo? Mae na aeaf hir o’n blaenau… cyfeiriwch eich arsylwadau at @lowrihafcooke ar Twitter neu Instagram os gwelwch yn dda!
1. Hjem til jul / Home for Christmas (Netflix)
Unwaith eto, i gadarnhau; rhestr gronolegol yw hon, a dwi wir yn cofio, union flwyddyn yn ôl, ymgolli mewn cwrlid o gysur yn y rom-com Norwyaidd disglair hwn. Mae’n dilyn Johanne (Ida Elise Broch) ar bererindod aps detio cyn holi ‘tybed a ydw i eisioes yn hapus?’ iddi’i hun . Hoffus a hwyliog, difyr a direidus, dyma’r antidot perffaith i blŵs y pandemig ganol gaeaf.
2. The Serpent (BBC iPlayer)
Wedi i mi brofi’r bennod gyntaf, do’n i ddim yn siwr os oeddwn i am barhau i wylio’r gyfres gyfan, mor anhygoel o atgas oedd y dihiryn go-iawn, y llofrudd lluosog Charles Sobhraj (Tahar Rahim). Ond dyfalbarhau a wnes, gan ddymuno llwyddiant i’r heddwas diniwed o’r Iseldiroedd wrth iddo geisio gael gafael ar y sarff gwenwynig, a fu’n gyfrifol am lofruddiaeth cynifer o bobol ifanc ar Hippie Trail Dwyrain Pell y 1970au. Un o’r cyfresi trosedd hynny i’ch gadael yn gegrwth.
3. The Pembrokeshire Murders (ITV)
A sôn am gyfres trosedd i’ch gadael yn gegrwth – roedd hon yn gyfres orchestol wedi’i gosod yng Nghymru, a ddangoswyd ar ‘primetime’ ITV ganol mis Ionawr. Roedd Luke Evans yn ardderchog – a’r cast cyfan o Gymry o’i gwmpas – fel y ditectif Steve Wilkins a lwyddodd i ddatrys llofruddiaeth hanesyddol ar Lwybr Arfordirol Sir Benfro gan John Cooper (Keith Allen, dychrynllyd o dda). Llygaid craff am fanylion a chyfarwyddo gwych gan Marc Evans o Gaerdydd. Un o’r ychydig gyfresi rhwydwaith am Gymru erioed i chwifio’r faner gyda pharch a bri.
4. The Queen’s Gambit (Netflix)
Roedd Anya Taylor-Joy yn hypnotig yn hwn, fel plentyn amddifad sy’n datblygu’n atnrylith gwyddbwyll yn America’r 1950au, adeg y Rhyfel Oer gyda Rwsia. Cyfres hefyd wnaeth ddathlu gorchestion merch eofn ym myd dynion tra’n bod yn gwbl driw iddi hi ei hun, a’i synnwyr ffasiwn!
5. Mare of Eastown (Sky Atlantic)
Ers rhai blynyddoedd bellach, mae’n ffasiwn ymysg sêr mawr y byd ffilmiau i droi at faes teledu am gymeriadau a straeon aml-ddeimensiynol. Tro Kate Winslet oedd hi felly i geisio argyhoeddi, a rhaid dweud iddi lwyddo’n aruthrol i’n darbwyllo fel ditectif Mare Sheehan, mewn stori gignoeth am lofruddiaeth erchyll ar gyrion dinas Philadelphia. Dyma gyfres i ffans llenyddiaeth trosedd a chosb tebyg i Dennis Lehane a George Pelacanos. Ardderchog.
6. Nine Perfect Strangers (Amazon Prime)
Dyma’r ail gyfres fawr eleni i serennu Luke Evans o Bontypŵl , mewn addasiad ffantastig o un o nofelau Liane Moriarty o Awstralia (awdures glyfar a chomig sydd wedi fy niddanu ar hyd y pandemig). Fiw i mi ddatgelu gormod, ond mae e’n chwarae un o ‘gelifion/ cwsmeriaid’ spa ecsgliwsif yn Oz, dan arweiniad Rwsiad enigmataidd o’r enw Masha (Nicole Kidman), sydd â’i bryd ar wthio ffiniau ym maes iechyd meddwl. Mae’r cast ensemble cyfan yn ffantastic (helo Michael Shannon, Bobby Cannavale a Melissa McCarthy yn arbennig), mewn dirgelwch sydd ar y naill llaw yn cynnig sylwebaeth graff ar gymdeithas ond sydd hefyd yn gomig ac yn codi’r galon.
7. The White Lotus (Sky Atlantic)
Mae’n digwydd o bryd i’w gilydd, dwy gyfres anhygoel o debyg – a thra roedd Nine Perfect Strangers yn denu nifer i Amazon Prime, roedd The White Lotus gan Mike White yn diddanu ar Sky Atlantic. Gosodwyd hon hefyd mewn gwesty ecsgliwsif mewn cyrchfan egsotig (un o ynysoedd Hawaii tro hwn), gan ddelio â chyfrinachau a chelwyddau y cwsmeriaid cyfoethog a’r gweithwyr lleol, ond gyda thro yn y gynffon (neu’r siwtces yn yr achos hwn) oedd yn RHAID ei brofi drosoch chi eich hun. Cast hynod gryf arall dan arweiniad Murray Bartlett, fel Armond – Basil Fawlty i’r Unfed Ganrif ar Hugain.
8. The Morning Show ( Apple TV)
Cyfres glossy a glitzy ond â sylwedd yn perthyn iddi, dan arweiniad yr uwch-gynhyrchwyr a sêr mawr y sioe, Jennifer Aniston a Reese Witherspoon. Wedi cyfres gyntaf afaelgar yn ymateb i ddatgeliadau #MeToo ar raglen newyddion ac adloniant boreol, dychwelodd Aniston i’w rhan fel prif-gyflwynydd hynod hunanol, yn donic perffaith i’w delwedd fel ‘merch drws nesa’. Doedd yr ail gyfres ddim cweit cystal â’r deg pennod cyntaf, ond yn wahanol i nifer fawr o gyfresi cyfoes eraill ymgorfforwyd y pandemig fel rhan o naratif ddrama.
9. Succession (Sky Atlantic)
Beth arall sydd i ddweud am gyfres Jesse Armstrong o Groesoswallt? Dyma’r nesaf peth at Shakespeare mewn sgôp ers cyfres Maffia y Sopranos. Ry chi’n ffeindio’ch hun yn casau pob un o gymeriadau hunanol y saga deuluol. Ac eto, mae’n anodd peidio edmygu ffordd y dihirod i gyd o oroesi pob argyfwng, o bennod i bennod. Ar dîm pwy ydych chi? Y penteulu narsisistaidd, Logan Roy? Neu beth am ei blant, Kendall, Roman a Shiv (wps, heb anghofio Connor) … neu beth am yr hangers-on, ‘Gregg the egg’ neu Tom? Ni welais i dro’r diweddglo yn cyrraedd o gwbl, nes y’i datgelwyd yn ddeheuig, megis symffoni. Cyfres gampus i psychos pur.
10. And Just Like That (Sky Comedy)
‘Haters gonna hate’, chwedl Taylor Swift, ond dwi wrth fy modd i weld y merched yn ôl. Gwir, nes i ddim gwerthfawrogi yr ymdriniaeth o gymeriadau Samantha na Stanford, ac mae’n wir bod na ddigon o elfennau i grinjio drostynt – o anghysondebau rhai o’r cymeriadau (helo MIRANDA?!) a’u hymdrechion arteithiol i fod yn ‘woke’. Ond wyddoch chi beth, gymera i lond trol o nostalgia’r Nawdegau, a chypyrddau di-ri o ffasiwn a golygfeydd o strydoedd Efrog Newydd – wedi’r cyfan RY NI AR GANOL PANDEMIC! Er yn seiliedig ar golofn go-iawn, doedd SATC erioed yn gyfres ffeithiol, roedd e’n ddathliad o’r chwaerolkaeth, ond yn bennaf roedd e’n ffantasi pur. Allai’m meddwl am yr un gyfres gwrywaidd sy di derbyn gronnyn o’r un feirniadaeth… mae’n wych i weld cast o ferched yn eu 50au a’u 60au yn dal i wneud camgymeriadau (ac yn dysgu o’u camweddau), yn delio â newidiadau, a chamau nesaf eu bywydau, yn berffaith o amherffaith o hyd.
Lowri Haf Cooke 